Er is al langere tijd een hele grote krapte op de arbeidsmarkt. Het is dan ook moeilijker om goed talent te vinden, simpel gezegd omdat er veel meer plek is voor talent dan dat er daadwerkelijk talent rondloopt. In dit artikel duiken we dieper in op de vraag: waar zit de krapte op de arbeidsmarkt in Nederland?
Om hier een goed antwoord op te geven lichten we 5 belangrijke sectoren toe: techniek, zorg, onderwijs, logistiek en horeca. Daarnaast gaan we ook wat dieper in op de mogelijke oplossingen.
Techniek
Een van de sectoren waar de krapte het meest voelbaar is, is de techniek. De vraag naar technische professionals, zoals ingenieurs, technici en ICT-specialisten, groeit explosief. Door de snelle technologische ontwikkelingen is er een grote behoefte aan mensen met kennis en kunde in IT, elektra en werktuigbouwkunde. Helaas loopt het aantal afgestudeerden in deze vakgebieden achter op de groeiende vraag, wat resulteert in een aanzienlijke krapte.
Zorg
Ook de zorgsector kampt met ernstige tekorten. De vergrijzing van de bevolking leidt tot een stijgende vraag naar zorgpersoneel, terwijl tegelijkertijd veel ervaren krachten met pensioen gaan. Functies zoals verpleegkundigen, verzorgenden en gespecialiseerde artsen zijn moeilijk te vervullen. Dit probleem wordt nog verergerd door de hoge werkdruk en soms intensieve werkzaamheden. Momenteel worden er oplossingen gezocht door bijvoorbeeld verhoging van de uurlonen. Dit maakt ouderenwerk erg interessant voor jongeren en starters op de arbeidsmarkt.
Onderwijs
In het onderwijs blijft het lerarentekort een groot probleem. Volgens diverse bronnen is de verhouding dat er een leraar ontbreekt voor een klas 1/10 in 2023. Het aantal vacatures voor leerkrachten, vooral in het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs, blijft groeien. Dit komt deels door de vergrijzing onder leraren, maar ook door een toename in het aantal leerlingen. De klassen beginnen steeds drukker te worden, wat een enorme werkdruk geeft op leraren. Dit is helaas niet het enige probleem voor het onderwijs. Naast het ‘algemene’ lerarentekort is er ook een tekort aan vakleerkrachten voor onder andere exacte vakken als wiskunde, natuurkunde of scheikunde.
Logistiek en Transport
De logistieke sector speelt een cruciale rol in de economie, maar ook hier zijn er grote tekorten. De vraag naar vrachtwagenchauffeurs, magazijnmedewerkers en ervaren planners is hoog. De onregelmatige werktijden en fysieke belasting kan sommige nieuwe medewerkers wel afschrikken. Een goed HR / Vitaliteitsbeleid kan de nodige support bieden om medewerkers duurzaam fit en gezond te houden.
Horeca en Toerisme
Na de COVID-19 periode kampte de horeca ineens met een groot tekort aan personeel. Vacatures zoals voor koks, bedienend personeel en schoonmakers zijn nu lastiger in te vullen. Mede ontstaan doordat medewerkers voor een stabielere sector hebben gekozen.
Concrete oorzaken van de krapte
De krapte op de arbeidsmarkt is te wijten aan verschillende factoren:
Demografische veranderingen:
De vergrijzing van de bevolking zorgt voor een uitstroom van ervaren werknemers, zonder dat er voldoende instroom van jongere werknemers is om dit op te vangen.
Mismatch tussen vraag en aanbod:
Veel werkzoekenden beschikken niet over de vaardigheden die nodig zijn voor de openstaande functies, wat leidt tot een kloof tussen vraag en aanbod.
Economische groei:
De groeiende economie creëert meer banen, maar het aanbod van geschikte werknemers groeit niet mee.
Globalisering en digitalisering:
Deze trends vragen om nieuwe vaardigheden, waarvoor het aanbod op de arbeidsmarkt momenteel ontoereikend is. Tegelijkertijd kan deze ontwikkeling ook een kan / oplossing zijn voor de arbeidsmarktkrapte.
Wat zijn de verschillende oplossingen?
Het aanpakken van de krapte op de arbeidsmarkt vraagt om een veelzijdige aanpak en een combinatie van oplossingen:
Omscholing en bijscholing:
Door werkzoekenden op te leiden voor en door de sectoren waar de vraag het grootst is, kan de kloof tussen vraag en aanbod sneller worden verkleind. Veel bedrijven hanteren nu het Duurzame Inzetbaarheid (DI) budget. Een vergoeding die naar eigen inzicht door de medewerker ingezet kan worden voor werkplekverbetering, coaching, sporten en opleiding om de inzetbaarheid te verbeteren. Echter voor complete omscholing van meerdere medewerkers moet een meerjarig opleidingsplan geschreven en geïmplementeerd worden. Je kunt als pilot beginnen met een enkele zij-instromer en deze binden met een studie overeenkomst. Dit om te zien of dit de oplossing is voor de lange termijn.
Stimuleren van instroom:
Jongeren al vroeg enthousiasmeren voor het belang van studies in techniek, zorg en onderwijs. Dit om toekomstige tekorten te voorkomen en baanzekerheid te kunnen garanderen.
Internationale arbeidsmigratie:
Het aantrekken van buitenlandse werknemers kan een oplossing bieden voor de meest prangende tekorten. Echter is de aanlooptijd tot aan de startdatum uiteraard wel enkele maanden langer (denk aan werkvergunning, verhuizing, huisvesting etc.) en dient rekening gehouden te worden met cultuurverschillen (goede onboarding belangrijk).
Verbeteren van arbeidsvoorwaarden:
Betere salarissen, flexibelere werktijden en een betere werk-privébalans kunnen helpen om vacatures in een bepaalde branche aantrekkelijker te maken. Eigenlijk moet je het slimmer er beter doen dan de concullega.
Samengevat
De krapte op de arbeidsmarkt in Nederland is een complex probleem dat zich vooral manifesteert in sectoren zoals techniek, zorg, onderwijs, logistiek en horeca. Het oplossen van deze krapte vraagt om gerichte inspanningen van zowel de overheid als werkgevers. Door te investeren in opleiding, arbeidsmigratie en betere arbeidsvoorwaarden, kan Nederland deze uitdaging aangaan en de arbeidsmarkt weer iets meer in balans krijgen.
Commentaires